Trực tiếp sinh sống và tác nghiệp trên địa bàn, phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã tìm hiểu thực tiễn công tác phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn (PCTT-TKCN) ở miền Trung vừa qua nhằm góp phần rút ra những bài học kinh nghiệm, giải pháp để hạn chế thiệt hại do thiên tai gây ra.

Thực tiễn công tác PCTT-TKCN trên địa bàn miền Trung vừa qua một lần nữa cho thấy vai trò nòng cốt của quân đội trong các tình huống cấp bách, thể hiện quyết tâm của lãnh đạo Bộ Quốc phòng, khả năng sẵn sàng chiến đấu, PCTT-TKCN và ý thức trách nhiệm cao của các đơn vị quân đội nói riêng, LLVT nói chung trong công tác phòng, chống và khắc phục hậu quả các sự cố, thiên tai.

Cán bộ, chiến sĩ các đơn vị thuộc Quân khu 5 tìm kiếm nạn nhân mất tích tại xã Trà Leng, huyện Nam Trà My (Quảng Nam). Ảnh: VĂN CHUNG.

Cứu giúp nhân dân là “mệnh lệnh trái tim”

Trong tháng 10 và đầu tháng 11 vừa qua, liên tiếp 5 cơn bão (từ số 6 đến số 10) đổ bộ vào miền Trung, mưa lớn kéo dài trên diện rộng từ Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi, khiến lũ dâng cao trên hầu hết các sông suối, gây ngập lụt trên diện rộng, có nơi ngập sâu từ 2 đến 3m, đồng thời gây sạt lở đất, đá nghiêm trọng ở huyện Phong Điền (Thừa Thiên-Huế), huyện Hướng Hóa (Quảng Trị), huyện Nam Trà My và huyện Phước Sơn (Quảng Nam); làm thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản.

Trước tình hình thiên tai phức tạp đe dọa tính mạng, tài sản của nhân dân, với tinh thần “Cứu dân là mệnh lệnh trái tim”, lãnh đạo Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã liên tục chỉ đạo các đơn vị quân đội trên địa bàn miền Trung tập trung lực lượng, phương tiện giúp các địa phương và nhân dân phòng, chống và khắc phục hậu quả thiên tai; phân công các đồng chí thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị, Bộ Tổng Tham mưu… trực tiếp vào miền Trung kiểm tra và chỉ đạo công tác PCTT-TKCN, đồng thời chỉ đạo các cơ quan, đơn vị khẩn trương cấp bổ sung nhiều trang thiết bị, phương tiện cho các tỉnh miền Trung thuộc địa bàn Quân khu 4, Quân khu 5 phục vụ công tác ứng phó sự cố thiên tai và TKCN với 32 bộ máy bơm, 200 máy phát điện, 20 xuồng cứu sinh, 4.750 áo phao cứu sinh ; 1.200 thùng mì ăn liền, 77,5 tấn lương khô và một số vật dụng dân sinh khác trị giá gần 100 tỷ đồng…

Theo ông Nguyễn Xuân Cường, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Phó trưởng ban Thường trực Ban chỉ đạo Trung ương về PCTT, để ứng phó với riêng cơn bão số 9, trong khoảng thời gian hai ngày, LLVT 6 tỉnh miền Trung đã huy động hơn 90.000 cán bộ, chiến sĩ quân đội, công an cùng lực lượng dân quân, tự vệ. Các lực lượng đã hướng dẫn khoảng 45.000 tàu, thuyền với hơn 300.000 thuyền viên vào nơi neo đậu an toàn; giúp sơ tán hàng trăm nghìn hộ dân ra khỏi những nơi nguy hiểm…

Trực thăng của Trung đoàn 930, Sư đoàn 372 (Quân chủng PK-KQ) bay cứu trợ, cứu nạn đồng bào xã Phước Lộc, huyện Phước Sơn (Quảng Nam). Ảnh: HỮU LỆ.

Vai trò nòng cốt của quân đội trong ứng phó sự cố, thiên tai được thể hiện rõ ngay trước khi xảy ra bão, lũ, các cơ quan, đơn vị trên địa bàn Quân khu 4 và Quân khu 5 đã thường xuyên duy trì, thực hiện nghiêm các chế độ trực 24/24 giờ tại sở chỉ huy, chủ động nắm chắc tình hình về mọi mặt, kịp thời tham mưu, đề xuất với Bộ Tổng Tham mưu, Bộ Quốc phòng chỉ đạo các lực lượng xử lý hiệu quả mọi tình huống. Cùng với các lực lượng tại chỗ, lực lượng của các quân khu, quân chủng, binh chủng cũng đã vào cuộc kịp thời, góp phần nâng cao hiệu quả công tác ứng phó, khắc phục hậu quả bão, lũ.

Với tư tưởng chỉ đạo “Tích cực, chủ động là trên hết”, thủ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng Tham mưu, Tổng cục Chính trị đã cơ động vào miền Trung để kiểm tra, chỉ đạo công tác PCTT-TKCN. Quân khu 4 và Quân khu 5 huy động tổng lực các lực lượng, phương tiện “dàn quân” phòng, chống bão, lũ. Các đơn vị đã lập Sở chỉ huy tiền phương ở những nơi xung yếu nhất để trực tiếp chỉ đạo công tác PCTT-TKCN. Trong phòng, chống bão số 9 vừa qua, Quân khu 5 đã huy động hơn 43.000 cán bộ, chiến sĩ cùng hàng nghìn dân quân và các phương tiện (ô tô, xe chuyên dụng, xe đặc chủng, xuồng, ca nô, áo phao, phao cứu sinh…) phối hợp với lực lượng địa phương và các đơn vị quân đội đóng quân trên địa bàn kịp thời tổ chức sơ tán được 24.765 hộ/81.017 nhân khẩu đến nơi trú tránh an toàn. Đợt mưa lũ vừa qua, Quân khu 4 cũng đã huy động 16.598 lượt cán bộ, chiến sĩ tham gia giúp nhân dân ứng phó và khắc phục hậu quả…

Có thể khẳng định, với tinh thần cứu giúp nhân dân trong thiên tai, hoạn nạn là nhiệm vụ chiến đấu trong thời bình, là “mệnh lệnh trái tim”, trong đợt bão lũ lịch sử ở các tỉnh miền Trung vừa qua, các đơn vị quân đội đã thể hiện xuất sắc vai trò xung kích, nòng cốt của mình trong ứng phó sự cố thiên tai, bão lũ, góp phần giảm thiểu thiệt hại do bão lũ gây ra.

Không quản gian khó, hy sinh

Với vai trò nòng cốt, xung kích trong PCTT-TKCN, cán bộ, chiến sĩ các đơn vị quân đội đã không quản vất vả, hiểm nguy để cứu giúp nhân dân, nhất là trong các tình huống nguy cấp. Điển hình như trong vụ các thuyền viên trên tàu Vietship 01 bị nạn tại khu vực cảng Cửa Việt (Quảng Trị), chiều ngày 10-10, Bộ Quốc phòng đã điều động máy bay trực thăng thực hiện nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn. Trong đêm tối, mưa to gió lớn, máy bay đã tiếp tế được lương thực, nước uống cho các thuyền viên và nối dây từ phương tiện bị nạn với đất liền. Sáng 11-10, tổ công tác của Đại đội 8, Lữ đoàn Đặc công Hải quân 126 đã vượt sóng dữ đưa được hai thuyền viên tàu Vietship 01 vào bờ an toàn, sau đó, máy bay trực thăng của quân đội thả thang dây đưa được tất cả thuyền viên trên tàu Vietship 01 gặp nạn vào bờ an toàn.

Để mang lại sự bình yên, hạnh phúc cho nhân dân, cán bộ, chiến sĩ LLVT đã sẵn sàng chấp nhận gian khổ, hy sinh. Nhận được thông tin vào lúc 12 giờ ngày 11-10 xảy ra vụ lở núi khiến nhà điều hành Nhà máy Thủy điện Rào Trăng 3 bị vùi lấp, đoàn công tác của Quân khu 4 và tỉnh Thừa Thiên-Huế lập tức lên đường đi kiểm tra, xác minh để có phương án cứu hộ, cứu nạn. Khi xe không thể đi được do mưa lũ, sạt lở, các anh đã lội bộ, vượt nước lũ, băng rừng để có thể đến hiện trường nhanh nhất, kịp thời cứu giúp nhân dân. Vụ sạt lở đất kinh hoàng vào khoảng 0 giờ ngày 13-10 tại Tiểu khu 67, huyện Phong Điền đã khiến 13 cán bộ trong đoàn công tác hy sinh, trong đó có 11 cán bộ quân đội, 2 cán bộ địa phương.

Nỗi tiếc thương đồng đội chưa kịp nguôi ngoai, thì ngày 18-10 lại xảy ra sự cố sạt lở núi làm 22 cán bộ, chiến sĩ của Đoàn Kinh tế-Quốc phòng 337 (Quân khu 4) hy sinh khi các anh vừa thực hiện nhiệm vụ giúp nhân dân khắc phục hậu quả mưa lũ tại xã Hướng Phùng, huyện Hướng Hóa (Quảng Trị) trở về doanh trại…

Vất vả, hy sinh là thế, nhưng hàng vạn cán bộ, chiến sĩ các đơn vị quân đội ở miền Trung, lực lượng Bộ đội Biên phòng, các đơn vị thuộc Quân chủng Phòng không-Không quân, Hải quân,  Cảnh sát biển Việt Nam, Kiểm ngư… và cả cán bộ, chiến sĩ các cơ quan Bộ Quốc phòng từ Hà Nội vẫn hăng hái vào vùng thiên tai làm nhiệm vụ ứng cứu nhân dân, giúp các địa phương khắc phục hậu quả bão lũ, TKCN.

Đồng chí Đặng Văn Minh, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi khẳng định: “Trong PCTT-TKCN, quân đội luôn là lực lượng nòng cốt, quan trọng, xung kích đi đầu, là chỗ dựa tin cậy của các cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân. Đến với dân trong những lúc nguy cấp, về với dân trong những lúc khó khăn. Hình ảnh người chiến sĩ sẵn sàng nhường cơm, sẻ áo cho đồng bào trong những ngày bão lũ thực sự làm ấm lòng người dân vùng lũ. Đảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương chúng tôi rất yên tâm, vững dạ khi có quân đội làm điểm tựa vững chắc trong mọi hoàn cảnh, nhất là trong ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai, bão lũ”.

Tại phiên họp thường kỳ Chính phủ tháng 10-2020 vừa qua, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đánh giá cao vai trò của Ban chỉ đạo Trung ương về PCTT, trong đó các lực lượng quân đội, công an, nhất là cán bộ, chiến sĩ nhiều đơn vị quân đội trong bối cảnh bão lũ nguy hiểm nhưng vẫn kiên cường làm nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn ở mọi vùng, miền của Tổ quốc, đặc biệt là tại miền Trung…

(còn nữa)

PHAN TIẾN DŨNG