Sáng ngời tình người Bắc Ninh trong lũ dữ

Đến hôm nay, khi cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn 229 (Binh chủng Công binh) chia tay cấp ủy, chính quyền và nhân dân xã Hợp Thịnh (tỉnh Bắc Ninh) sau khi giúp nhân dân hoàn thành đắp đê ngăn chặn lũ lụt tôi mới đỡ xót lòng. Những ngày mưa lũ và lụt lội dài lê thê trên đất Kinh Bắc vừa qua khiến tôi và rất nhiều người xa quê đứng ngồi không yên.

Tôi sinh ra ở Thị Cầu, TP Bắc Ninh và nay là phường Kinh Bắc (Bắc Ninh), cách con đê sông Cầu không đầy một ki-lô-mét. Ngày bé, thỉnh thoảng mẹ chở tôi đi qua con đê ấy. Đường đê nhỏ hẹp, uốn lượn theo dòng con sông quê hương trong xanh và thơ mộng. Ngồi sau, tóc mẹ bay bay trong gió, tôi như cảm nhận mùi hương hiền hòa của dòng sông. Sau này, khi lớn lên, tôi có dịp đọc bài thơ “Đêm sông Cầu” của tác giả Đỗ Trung Lai tôi càng yêu con sông ấy. “Anh qua sông Hồng, sông Đuống/ Mùa mưa bọt nước đỏ ngầu/ Không biết ở nơi em ở/ Êm êm một khúc sông Cầu… Sao trời lọt qua mắt lưới/ Rơi đầy xuống cả mặt sông/ Con sông của người quan họ/ Suốt đời nước chảy lơ thơ/ Em ơi! Em là cô gái/ Từ lâu anh đợi anh chờ”.

Những ngày đầu tháng Mười, Bắc Ninh chìm trong một trận “giặc nước” chưa từng thấy. Trời mưa trắng trời, sông Cầu dâng lên cuồn cuộn như muốn nuốt cả bờ bãi. Con đê chạy dọc cánh đồng Yên Phụ, Đào Viên, Cao Đức vốn hiền lành, bình yên bao đời nay biến thành chiến tuyến. Ở đó, những người nông dân áo ướt sũng bùn, những chiến sĩ công binh, dân quân, công an, cán bộ địa phương… đang cùng nhau chống chọi với kẻ thù vô hình: Lũ.

Nhiều nhà dân ngập trong nước và phải sơ tán. Người dân quê tôi phải chống chọi với một trận thử thách mới.

Cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn 229 sơ tán nhân dân Bắc Ninh đến nơi an toàn.  

Bắc Ninh, mảnh đất Kinh Bắc ngàn năm văn hiến, chưa bao giờ khuất phục trước nghịch cảnh. Từ những năm kháng chiến đến thời bình, người dân nơi đây vẫn giữ nếp sống nghĩa tình, đoàn kết. Và trong lũ lụt này, cái tinh thần ấy lại một lần nữa sáng lên. Mỗi mái nhà là một pháo đài nhỏ, mỗi người dân là một chiến sĩ trên mặt trận nước.

Ở thôn Ninh Tào, dải đê tả Cầu phủ bạt xanh, gió luồn mép bạt kêu phần phật. Công an, dân quân, bộ đội cùng người dân đứng thành hàng, tay ghì cọc tre, chân ngập bùn đến đầu gối. Phụ nữ hối hả xúc đất dồn và buộc miệng bao. Rồi đất được chuyền tay nhau tạo ra một con trạch cao ngăn nước từ sông xâm nhập. Mỗi người một việc, không ai bảo ai, mà khớp nhau như một cỗ máy đã quen bài.

Trên tuyến đê, lực lượng quân đội và công an luôn có mặt từ sớm đến khuya. Áo lính sũng nước, chân trần trong bùn, họ vừa là người chỉ huy, vừa là người thợ đắp đê, người vận chuyển.

Đêm sông Cầu những ngày đó, dù mưa lạnh nhưng chẳng ai rời vị trí. Ánh đèn pin của một chỉ huy Lữ đoàn 229 loang loáng trên mặt đường như ngọn lửa của niềm tin. Thời bình, người lính hóa thân thành “người giữ đê” trong cuộc chiến cam go không tiếng súng.

Chính quyền địa phương thì gần như không ngủ. Mỗi giờ đều cập nhật mực nước, điều động nhân lực, vật tư, chia nhau về các điểm xung yếu. Những chiếc loa phường không chỉ phát lệnh ứng phó mà còn phát đi lời động viên, trấn an. Cán bộ xã, huyện xuống tận từng thôn, từng xóm, cùng dân gánh từng bao cát, dựng từng đoạn kè. Trong cơn lũ, khoảng cách giữa cán bộ và người dân dường như tan biến, chỉ còn lại những con người đồng lòng giữ đất, giữ làng.

Cán bộ, chiến sĩ Lữ đoàn 229 giúp dân Bắc Ninh đắp đê chống lũ.  

Giữa cảnh nước bạc trời xám ấy, Bắc Ninh vẫn sáng lên bằng tình người. Nhà cao cứu nhà thấp, người ít thiệt hại sẵn sàng đón bà con đến tá túc, nấu cơm, chia sẻ từng can nước sạch. Trong hoạn nạn, tình nghĩa trở thành mạch nguồn, thứ vũ khí mạnh hơn cả những bao tải cát trên đê.

Nước đã rút. Bãi mía, luống rau, con đường làng ngập trong bùn đã hiện hình và lòng người cũng trong hơn, sáng hơn. Những vết chân lấm đất đọng lại trên mặt đê chính là dấu tích của tinh thần kiên cường.

Điều tôi thấy được là, từ trong lũ, Bắc Ninh có những con người biết đứng thẳng giữa dòng nước dữ. “Giặc nước” có thể cuốn đi cây cối, vật chất, nhưng không thể cuốn đi tinh thần bền gan, nghĩa tình và bất khuất của quê hương Kinh Bắc ngàn năm.

Đó là sức mạnh làm nên một Bắc Ninh hôm nay, nơi những con đê không chỉ chở đất mà còn chở cả niềm tin, nghị lực và lòng nhân ái của con người. Lũ rút, sông Cầu quê tôi hiền hòa trở lại và câu quan họ mượt mà lại làm say lòng anh hai chị ba cùng du khách.

Tôi nghĩ rằng, giữa “giặc nước”, lòng người Bắc Ninh quê tôi hóa thành thành lũy vững vàng nhất.